Bazen küçük bir söz, bir bakış ya da önemsiz görünen bir olay beklenmedik bir öfke, kırgınlık ya da kaygı dalgası yaratabilir. O an yaşanan durum, gerçekte olduğundan çok daha büyük ve yoğun hissedilir. Kontrol edilemez bir şekilde yükselen duygular, mantıklı düşünmeyi zorlaştırır. İşte bu, tetiklenme anlarından biridir.

 

Tetiklenmek, geçmişte yaşanmış bir deneyimin izlerini taşıyan anların, bugün aynı duyguları harekete geçirmesiyle ortaya çıkar. Aslında o an yalnızca şimdiki zamanda olunmaz; geçmişte yarım kalmış bir duygu yeniden canlanır.

 

Beyin Neden Tetiklenir?

 

Bunun temel nedeni, beynin tehditleri tespit etmeye ve hayatta kalmaya programlanmış olmasıdır. Beynin duygusal hafıza merkezi olan amigdala, geçmişte tehlikeli ya da rahatsız edici olan deneyimleri kaydeder ve benzer bir durum algıladığında alarm verir. Ancak bazen bu alarm, gerçek bir tehdide değil, geçmişin izlerine karşı çalışır.

 

Örneğin:

 

•Çocuklukta reddedilme deneyimi yaşamış biri, bir mesajına geç yanıt alındığında yoğun bir terk edilme kaygısı hissedebilir.

•Küçükken sık sık eleştirilen biri, iş yerinde yapılan yapıcı bir yorumu bile saldırı gibi algılayabilir.

•Daha önce incinmiş biri, bir tartışmada partnerinin ses tonu değiştiğinde, farkında olmadan geçmişteki bir acının içine düşebilir.

 

Tetiklenme anlarında, beyin bugünü geçmişin filtresinden geçirerek değerlendirir. Gerçekten şu an olanlar mı bu duyguları yaratıyor, yoksa geçmişte yaşanmış bir şey mi yeniden canlanıyor?

 

 

İlk adım, ne hissedildiğini ve bu hissin ne kadar yoğun olduğunu fark etmektir. “Şu an gerçekten ne hissediliyor?” sorusunu sormak, otomatik tepkileri biraz yavaşlatabilir.

 

Tetiklenme anları, geçmişin bugüne yansıması olduğu için, “Bu duygu gerçekten şu an yaşananlarla mı ilgili, yoksa eski bir yaradan mı besleniyor?” sorusunu sormak, deneyimi daha bilinçli hale getirebilir.

 

Duygular bastırıldığında değil, anlaşılıp kabul edildiğinde dönüşebilir. “Bu duygu bana ne anlatmaya çalışıyor?” diye düşünmek, onu yönetmeyi kolaylaştırabilir.

 

O anın içinde kaybolmak yerine, kendini bir gözlemci gibi dışarıdan izlemek, tepkinin yoğunluğunu azaltabilir. “Şu an bedenimde ne oluyor, hangi düşünceler aklımdan geçiyor?” sorularıyla biraz mesafe almak mümkündür.